Η Κύπρος, σύμφωνα με τη μυθολογία, είναι ο τόπος γέννησης της Αφροδίτης, της θεάς του έρωτα και της ομορφιάς. Είναι μια πανάρχαια χώρα με 11.000 χρόνων ιστορία και πολιτισμό και παράλληλα μια νεαρή ανεξάρτητη Δημοκρατία από το 1960. 

Η γεωγραφική της θέση στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων - Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής - και στο σημείο επαφής μεγάλων πολιτισμών καθόρισαν σε μεγάλο βαθμό την ιστορία της διαμέσου των αιώνων. Η εγκατάσταση Μυκηναίων και Αχαιών στην Κύπρο μεταξύ του 13ου και του 11ου αιώνα π.Χ. και αργότερα άλλων Ελλήνων καθόρισε τον κατά κύριο λόγο ελληνικό χαρακτήρα του νησιού. 

Λόγω της στρατηγικής της θέσης και του φυσικού πλούτου της η Κύπρος υπήρξε σ' όλη τη διάρκεια της μακραίωνης και πολυτάραχης ιστορίας της στόχος επιβουλών και κατακτητών. Ωστόσο, οι Κύπριοι κατάφερναν να αφομοιώνουν δημιουργικά τις ξένες επιδράσεις χωρίς να χάνουν τα διακριτικά του χαρακτήρα τους: για παράδειγμα τα κομψά αγγεία της Ανατολής έγιναν κυπριακή κεραμική και η γοτθική καμάρα ενσωματώθηκε στην κυπριακή λαϊκή αρχιτεκτονική. 

Η Κύπρος ανακηρύχθηκε ανεξάρτητο κυρίαρχο κράτος τον Αύγουστο του 1960 με βάση τις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου ύστερα από τον ένοπλο αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α. του 1955-59 για απελευθέρωση από τον βρετανικό αποικιοκρατικό ζυγό.

Το πολίτευμα της χώρας είναι προεδρική Δημοκρατία με σαφή διαχωρισμό αρμοδιοτήτων μεταξύ εκτελεστικής, νομοθετικής και δικαστικής εξουσίας. Ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος μαζί με το Υπουργικό Συμβούλιο ασκούν την εκτελεστική εξουσία. Η νομοθετική εξουσία ασκείται από τη Βουλή των Αντιπροσώπων και η δικαστική από το Ανώτατο Δικαστήριο, τα Κακουργιοδικεία και τα Επαρχιακά Δικαστήρια.

Η Κυπριακή Δημοκρατία από το 1960 έγινε μέλος του ΟΗΕ και βαθμιαία σχεδόν όλων των εξειδικευμένων οργανισμών του. Το Μάιο του 2004 η Κύπρος έγινε δεκτή σαν πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

30 χρόνια εισβολής και κατοχής

Η Κύπρος ευθύς μετά την ανεξαρτησία της δεν αφέθηκε, δυστυχώς, να απολαύσει τα αγαθά των αγώνων και των θυσιών της. Το σύνταγμα του 1960 παρουσίαζε λειτουργικές αδυναμίες και οδηγούσε σε αδιέξοδα, ενώ παράλληλα ξένα πολιτικά συμφέροντα, εσωτερικές υπονομεύσεις και κοντόφθαλμες σκοπιμότητες προκαλούσαν συνεχώς προβλήματα. Αποτέλεσμα οι διακοινοτικές συγκρούσεις το 1963/64, η χάραξη της «Πράσινης Γραμμής» στη Λευκωσία και οι συνεχείς προσπάθειες των Τουρκοκυπρίων εξτρεμιστών για προώθηση των διχοτομικών και επεκτατικών σχεδίων της Τουρκίας. Το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974 εναντίον της νόμιμης κυπριακής κυβέρνησης, το οποίο οργάνωσε η τότε στρατιωτική χούντα των Αθηνών, έδωσε το πολυπόθητο πρόσχημα στην Τουρκία να εισβάλει στις 20 Ιουλίου 1974 στο νησί κατά παράβαση του καταστατικού χάρτη του ΟΗΕ και όλων των αρχών που διέπουν τις διεθνείς σχέσεις.

Οι συνέπειες εφιαλτικές: 35% του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας (του βόρειου τμήματος της, με το 70% των πλουτοπαραγωγικών πόρων) κατελήφθη και βρίσκεται μέχρι σήμερα υπό τουρκική κατοχή. 142.000 Ελληνοκύπριοι, το 1/4 του πληθυσμού, έγιναν πρόσφυγες στην ίδια τους την πατρίδα, ενώ οι Τουρκοκύπριοι που ζούσαν στις ελεύθερες περιοχές μεταφέρθηκαν από τη ηγεσία τους στο κατεχόμενο βόρειο τμήμα του νησιού. Η ερμητικά κλειστή «Γραμμή Αττίλα» («επιχείρηση Αττίλα» ήταν η κωδική ονομασία που έδωσε η Τουρκία στη στρατιωτική εισβολή της στην Κύπρο) διαχωρίζει τη χώρα και το λαό της.

Η δήθεν «ελεύθερη διακίνηση» των Κυπρίων μεταξύ του ελεύθερου και του κατεχόμενοι» τμήματος έδωσε κάποιας ελπίδες για επίλυση του πολιτικού προβλήματος. Δυστυχώς, παρόλη την καλή θέληση της ε/κ πλευράς για εξεύρεση δίκαιης και λειτουργικής λύσης του κυπριακού προβλήματος, εντούτοις, οι στρατοκράτες της Άγκυρας, έχοντας την ενθάρρυνση των Αγγλο-αμερικανών εξακολουθούν να κρατούν τον κυπριακό λαό διχασμένο. Το περιλάλητο σχέδιο Ανάν (κομμένο και ραμμένο) στα μέτρα των στρατοκρατών και των πατρώνων τους δεν έδωσε την ποθούμενη λύση. Η Ε/κ πλευρά το απέρριψε με συντριπτική πλειοψηφία (65%), αψηφώντας τις οποιεσδήποτε συνέπειες, που είναι ήδη εμφανείς.

Συνέπειες της εισβολής

Πάνω από 4.000 ήσαν οι νεκροί (μεταξύ τους εκατοντάδες άμαχοι) από την βάρβαρη τουρκική εισβολή. Περίπου 1500 Ε/κ εξακολουθούν να είναι αγνοούμενοι. Άμετρος ο ανθρώπινος πόνος. Τεράστιες οι υλικές απώλειες. 35.000 άνδρες των τουρκικών κατοχικών στρατευμάτων, εφοδιασμένοι με σύγχρονο οπλισμό, εξακολουθούν να σταθμεύουν στο νησί. Περισσότεροι από 115.000 έποικοι από την Ανατολία μεταφέρθηκαν σταδιακά και εγκαταστάθηκαν στο κατεχόμενο τμήμα της μεγαλονήσου, με στόχο την αλλοίωση της δημογραφικής δομής. Λαμβάνοντας μάλιστα υπόψη τη συνεχή μαζική μετανάστευση των Τουρκοκυπρίων από το κατεχόμενο τμήμα, διαπιστώνουμε ότι ο συνολικός αριθμός Τούρκων «στρατιωτών και εποίκων ήδη ξεπερνά εκείνον των Τουρκοκυπρίων.

Στην προσπάθεια για εδραίωση των τετελεσμένων γεγονότων ανακηρύχθηκε μονομερώς το 1983 στο κατεχόμενο τμήμα ένα ψευδοκράτος, η «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου», η οποία αναγνωρίζεται μόνο από την Τουρκία και εξαρτάται πλήρως από αυτήν. Παράλληλα στο κατεχόμενο τμήμα το παράνομο καθεστώς προσπαθεί μεθοδικά να εξαλείψει κάθε ίχνος της πολιτιστικής και ιστορικής κληρονομιάς 11.000 χρόνων: Τα ελληνικά τοπωνύμια αντικαταστάθηκαν με τουρκικά, εκκλησίες, μνημεία, κοιμητήρια και αρχαιολογικοί χώροι καταστράφηκαν, βεβηλώθηκαν ή λεηλατήθηκαν, ανεκτίμητοι εκκλησιαστικοί και αρχαιολογικοί θησαυροί, που ανήκουν στην παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά., κλέβονται και φυγαδεύονται στο εξωτερικό.

Η εκδίωξη των εγκλωβισμένων από τα κατεχόμενα χωριά τους συνεχίζεται. Ενώ το 1974 αριθμούσαν γύρο στις 20.000, σήμερα έχουν εναπομείνει 590, περίπου, εγκλωβισμένοι, στην πλειοψηφία τους ηλικίας άνω των 60 ετών. Αδιευκρίνιστη εξακολουθεί ούσης να παραμένει η τύχη 1.500, περίπου, αγνοουμένων, εξαιτίας της άρνησης της Τουρκίας να συνεργαστεί για την επίλυση του ανθρωπιστικού αυτού προβλήματος.

Σταθερός στόχος της κυπριακής κυβέρνησης, σαν μέλος πια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι η εξεύρεση μέσω διαπραγματεύσεων μιας λύσης δίκαιη βιώσιμης και λειτουργικής με βάση τα ψηφίσματα του ΟΗΕ για την Κύπρο. Μιας λύσης που να διασφαλίσει την ανεξαρτησία, κυριαρχία και εδαφική ακεραιότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας, να την απαλλάσσει από την παρουσία των τουρκικών στρατευμάτων και των εποίκων, να κατοχυρώνει τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις βασικές ελευθερίες, να προσφέρει ασφάλεια στο εσωτερικό αλλά και ασφάλεια από εξωτερικούς κινδύνους και να διασφαλίζει μέσα σε συνθήκες ειρήνης, ευημερίας και προόδου το μέλλον του συνόλου του κυπριακού λαού σε μια ενωμένη και αποστρατικοποιημένη Κύπρο.

Γεώργιος Σπανός